Özellikle üst düzey görevlerde bulunan devlet memurlarının emeklilikte bu tazminattan faydalanabilmesi için bazı önemli şartlar var. Peki makam tazminatı nedir, kimleri kapsar ve hangi durumlarda ödenir?
Makam Tazminatı Nedir?
Makam tazminatı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na ekli IV sayılı cetvelde tanımlanan görevlerde bulunan memurlara, emekli olduktan sonra ödenen aylıktan ayrı bir ödeme türüdür. Bu tazminat, genellikle daire başkanı, genel müdür yardımcısı gibi belirli üst düzey kadrolar için uygulanır.
Emekli Aylığına Nasıl Yansır?
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olan memurlar için geçerli olan Ek Madde 68’e göre, emekli aylığına makam tazminatının yansıtılabilmesi için bu görevlerde en az 2 yıl fiilen çalışılmış olması gerekiyor. Eğer bu süre tamamlanmadan emeklilik gerçekleşirse, makam tazminatından yararlanılamıyor.
Resen Emeklilikte 2 Yıl Şartı Geçerli mi?
Evet. Yaş haddinden dolayı resen emekli edilenler dahil, tüm emeklilik türlerinde 2 yıl süreyle görev yapma şartı aranmaktadır. Örneğin bir memur 63 yaşında makam tazminatlı bir göreve atansa ve 65 yaşında yaş haddinden emekli olsa, arada yalnızca 21 ay görev yaptığı için bu haktan faydalanamaz.
İstisnai Durumlar Var mı?
• Görev başındayken vefat eden memurlar için 2 yıl şartı aranmaz. Dul ve yetimlerine bu tazminatlar ödenir.
• Bazı özel düzenlemelerle geçmişte bu 2 yıllık şart aranmadan ödemeler yapılabilmiştir (örneğin Geçici Madde 208 veya 926 sayılı Kanunun Ek Geçici Madde 69 hükümleri).
• Ayrıca, makam tazminatıyla birlikte 7000 gösterge üstü olanlara temsil, altında olanlara ise görev tazminatı da verilir.
Tazminatlar Emekli İkramiyesine Dahil mi?
Hayır. Makam, temsil veya görev tazminatları emekli ikramiyesi hesabına dahil edilmez. Sadece aylık ödemelerüzerinden ayrı olarak verilir.
Tazminat Ne Kadar?
Tazminat miktarı, ilgili görev için belirlenen gösterge rakamı ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla belirlenir. Örneğin:
Daire Başkanı için 2000 makam tazminatı + 8000 görev tazminatı = 10.000 gösterge
Güncel maaş katsayısı 1,012556 ise → 10.125,56 TL aylık olarak ödenir.
5510’a Tabi Olanlar İçin Geçerli mi?
Hayır. 2008 sonrası memur olan ve 5510 sayılı Kanun’a tabi çalışanlar için bu uygulama yoktur. Onların tazminatları, emekli aylıklarını etkileyen prime esas kazançlar içinde değerlendirilir. Ayrı bir ödeme yapılmaz.
Değerlendirme ve Öneri
Şu anda 5434 sayılı Kanun’daki 2 yıl şartı nedeniyle, birçok memur emeklilikte bu tazminattan mahrum kalıyor. Özellikle yaş haddi nedeniyle süreyi tamamlayamayanlar için bu kural mağduriyet yaratabiliyor. Bu nedenle, “2 yıl şartı olmaksızın en az 6 ay görev yapanlara da makul oranda tazminat verilmesi” yönünde yeni bir yasal düzenleme yapılması öneriliyor.
Sonuç olarak: Makam tazminatı, üst düzey kamu görevlerinde bulunan ve bu görevde en az 2 yıl hizmet eden 5434 sayılı Kanun’a tabi memurlar için oldukça kıymetli bir ek gelir kaynağıdır. Ancak bu hakkın kazanılması için süre koşulu katı şekilde uygulanmaktadır. Bu alanda yeni yasal düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.
